Wczesna ciąża to czas zmian – nie tylko tych związanych z emocjonalnym przygotowaniem się do roli rodziców, ale przede wszystkim fizycznych w organizmie kobiety. Aby doszło do zapłodnienia i ciąży, wystarczy, że prawidłowy plemnik i komórka jajowa spotkają się „w odpowiednim miejscu i czasie”. Brzmi banalnie, ale żeby w łonie kobiety zaczęło rozwijać się nowe życie musi zostać spełnionych szereg warunków. O niesamowitych faktach dotyczących procesu zapłodnienia opowiada Katarzyna Kretek, starszy embriolog z Kliniki INVICTA we Wrocławiu.
Czas, w którym każdego miesiąca może dojść do zapłodnienia jest bardzo ograniczony. Jeżeli kobiety cykl trwa 28 dni, owulacja występuje zazwyczaj około czternastego dnia. U pań, które mają cykl 30-dniowy, jajeczkowanie przypada typowo na dzień szesnasty. Jako, że plemniki mogą żyć w drogach rodnych kobiety nawet 7 dni przyjmuje się, że w ciąże można zajść około 5 dni przed owulacją i 2 dni po niej. To na tej zasadzie bazuje większość kalkulatorów dni płodnych, które podpowiadają parom, kiedy warto zintensyfikować starania o potomstwo.
Komórka jajowa jak ziarnko piasku
W dniu owulacji komórka jajowa opuszcza pęcherzyk Graafa, by zostać przechwycona przez strzępki jajowodu, które z kolei transportują ją w kierunku macicy. Tego dnia u kobiet obserwuje się wzrost temperatury ciała i zwiększenie ilości śluzu szyjkowego. Niektóre panie czują się zupełnie normalnie, podczas gdy u innych wystąpić może charakterystyczny ból jajników podbrzuszu plamienie czy tkliwość piersi.
Komórka jajowa, inaczej oocyt, która rusza w wędrówkę po jajowodzie to w porównaniu z innymi ludzkimi komórkami prawdziwy olbrzym. Jest wielkości ziarenka piasku i można ją zaobserwować gołym okiem. Tym samym jest największą komórką w ciele człowieka.
Droga z przeszkodami
Kiedy komórka jajowa znajduje się w jajowodzie, przez ok. 24 h może dojść do zapłodnienia. Może ono nastąpić wtedy, kiedy po stosunku w wyniku wytrysku do pochwy dostanie się męskie nasienie. Szacuje się, że uwalnianych jest wówczas ok. 250 milionów plemników (czyli ok. 6 razy tyle co ludność w Polsce!) , które poruszają się z prędkością ok. 18km/h (5m/s) ! Droga po kobiecych narządach rodnych wcale nie jest prosta, a większość plemników ginie. Tylko najlepsze i najbardziej wytrwałe dotrą do komórki jajowej.
Turbodoładowanie
W ciele kobiety plemniki przetrwają średnio ok. 72 godziny, a według niektórych źródeł, mogą przeżyć nawet do 7 dni! Podróż ta, choć długa i pełna „wyzwań”, jest niezbędna, aby plemniki przeszły niezbędne do zapłodnienia przemiany biochemiczne. W wyniku jednego z nich, nazwanego kapacytacją, dostają one wyjątkowych sił, zwiększa się ich ruchliwość, a złożone procesy w ich błonach komórkowych sprawiają, że mogą one potencjalnie dostać się do wnętrza komórki jajowej. Jednym słowem – stają się zdolne do zapłodnienia.
Komórka jajowa wybiera najlepszego
Wydawać by się mogło, że komórka jajowa czeka biernie na zapłodnienie. Nic bardziej mylnego. Według najnowszych badań, oocyt jest w stanie wybrać, który plemnik wniknie do jego wnętrza nie wpuszczając innych! Belgijscy naukowcy twierdzą nawet, że komórka zachęca plemniki swoim zapachem… Kiedy już wybierze najlepszego, w komórce jajowej następuje tzw. reakcja korowa, która blokuje dostęp do wnętrza innym plemnikom.
Chłopiec, czy dziewczynka
Kiedy plemnik połączy się z komórką jajową powstaje tzw. zygota, która jest początkiem rozwoju zarodka. Płeć przyszłego dziecka determinuje chromosom płci plemnika (X lub Y), który zapłodni jajeczko kobiety. Istnieje wiele mitów nt. sposobów na zwiększenie szans na poczęcie chłopca lub dziewczynki, do tej pory jednak żadnego z nich nie udało się potwierdzić naukowo.
W kolejnych godzinach po zapłodnieniu następują liczne podziały komórki, tworząc po ok. 5-6 dniach stadium zwane blastocystą, która składa się już z ok. 100 komórek składających się z węzła zarodkowego (z którego powstanie płód) oraz trofoektodermy (później weźmie udział w tworzeniu się łożyska). Zarodek zagnieżdża się następnie w endometrium, czyli błonie śluzowej macicy. Kiedy do tego dojdzie,organizm kobiety zaczyna produkować hormony odpowiedzialne za podtrzymanie ciąży, a tym samym przyszła mama może zacząć odczuwać pierwsze objawy ciąży.