Wydrukuj tę stronę

Ocena skuteczności peelingu na bazie kwasu mlekowego i migdałowego

ocenapeel1Wprowadzenie
Ciemnienie  skóry  pod  wpływem  promieniowania  ultrafioletowego  traktowane  jest  jako konsekwencja  przebywania  na  słońcu.  Pod jego  wpływem  zwiększa  się  ilość  aktywnych melanocytów  i  melanosomów.  Sprzyja  to wytwarzaniu melaniny i pojawianiu  się  opalenizny.  Powstawanie  melaniny  jest  mechanizmem  obronnym  skóry,  mającym  na  celu chronienie  jej  przed  negatywnymi  skutkami działania  promieniowania  UV.  Promieniowanie słoneczne niesie ze sobą wiele niekorzystnych  skutków  ubocznych.  Promieniowanie UVB charakteryzuje się wysoką energią, może być  przyczyną  powstawania  rumienia  i oparzeń  słonecznych.  Przyczynia  się  do  spadku aktywności  gruczołów  łojowych,  co  może skutkować  wysuszeniem  skóry.  Promieniowanie  UVA  ma  niższą  energię,  jednak  wnika do głębokich warstw skóry właściwej. W efekcie  promieniowanie  to  może  być  przyczyną uszkodzeń białek fibrylarnych i wielu innych negatywnych  objawów.  Odległym  efektem działania  promieniowania  ultrafioletowego na skórę może być zespół zmian określanych jako fotostarzenie.

 

Czynniki i procesy starzenia
Procesy  starzenia  się  skóry  to  wzajemne  oddziaływanie czynników  wewnętrznych  i  zewnętrznych,  procesów  starzenia  biologicznego  oraz  wpływu  promieniowania  słonecznego.  Na  fizjologiczny  proces  starzenia  biologicznego składają  się  następujące  czynniki:  upośledzenie  funkcji barierowej  skóry,  spowolniona  odnowa  komórek  naskórka,  upośledzenie  mikrokrążenia  powodujące  zmiany  zanikowe i zmniejszenie  aktywności  biologicznej  gruczołów skóry i opuszek włosowych [2]. Starzenie się jest procesem ciągłym,  wieloczynnikowym.  Następuje  redukcja  keratynocytów i fibroblastów, spowolniony zostaje wzrost włosów i paznokci,  upośledzeniu  ulegają  wszystkie  funkcje  skóry: ochronna,  wydalnicza,  wydzielnicza,  absorpcyjna,  termoregulująca i czuciowa. Zmiany wynikające ze starzenia się skóry zachodzą również w naskórku: następuje ścieńczenie warstw  żywych  naskórka,  zwiększa  się  grubość  warstwy rogowej na niektórych obszarach, zmniejsza się liczba melanocytów, powodując gorszą ochronę przed promieniowaniem słonecznym. Redukcji ulegają także komórki Langerhansa, zmniejsza się wydzielanie łoju, co znacząco wpływa na stan nawilżenia skóry, pojawia się przewlekły świąd i suchość skóry [3]. Skóra w okresie starzenia się jest ciemniejsza, co można zauważyć, porównując skórę nieeksponowaną na światło słoneczne ze skórą młodszą. Następuje bowiem atrofia naskórka, ukazująca struktury skóry właściwej.

Fotostarzenie polega na przyśpieszonym starzeniu się skóry  poddanej  przewlekłej  ekspozycji  na  promienie  słoneczne. Zmiany występują głównie na twarzy, szyi, dekolcie, przedramionach i rękach, współistnieją ze starzeniem biologicznym. Obraz kliniczny i histologiczny uzależniony jest od typu skóry, rodzaju narażenia na promieniowanie słoneczne, fryzury, sposobu ubierania, indywidualnej zdolności naprawczej.

Widoczne  na  skórze  efekty  fotostarzenia  bardzo  często wpływają negatywnie na stan psychiczny wielu ludzi. W związku z tym  firmy  medyczne  i terapeutyczne  kreują  produkty opóźniające  proces  starzenia  się  skóry.  Według  Earle  Brauer „kosmetyk jest preparatem do stosowania zewnętrznego w celu pielęgnacyjnym,  upiększającym  i  poprawiającym  samopoczucie”. Istnieje wiele czynników wpływających na proces starzenia: ekspozycja na światło słoneczne, wiek biologiczny, genetyka, stres  emocjonalny,  wahania  masy  ciała,  suplementacja  diety, składników odżywczych, aktywność fizyczna.

Jedną z najczęściej spotykanych dolegliwości jest suchość skóry na skutek wyparowywania wody z wierzchniej warstwy naskórka,  w wyniku  czego  komórki  ulegają  nawarstwianiu, powodując  łuszczenie  się  naskórka.  Terapeutyczne  zniszczenie naskórka, a niekiedy także skóry właściwej, powoduje obrzęk, który stanowi początek całego szeregu procesów prowadzących do poprawy wyglądu naskórka. Dawniej do pielę-gnacji skóry używano ziół: skrzypu polnego, szałwii, aloesu, rumianku  itp.  Mieszaniny  różnych  substancji  wykorzystywano do złuszczania warstwy rogowej naskórka. Stosowano maseczki z dodatkiem piasku morskiego, zmielonego orzecha, kobiety przyrządzały peelingi enzymatyczne, wykorzystując enzymy owoców, takich jak banan, papaja, ogórek.

 

Cel pracy
Istnieje wiele metod działania preparatów keratolitycznych, między  innymi  eksfoliacje  kwasami,  celem  których  jest wygładzenie  czy  wybielenie  naskórka,  a także stosowanie terapii laserowej [6]. Eksfoliacje kwasami owocowymi (najczęściej używane w tym celu są: kwas glikolowy, mlekowy, migdałowy  jako  hydrolizat)  bywają  skuteczną  metodą  odmładzania skóry twarzy. Drażniące działanie kwasów jest uzależnione od niskiego pH oraz zastosowanego podłoża. Właściwości kwasu migdałowego oraz jego dobra tolerancja przez osoby z wrażliwszą skórą zadecydowały o możliwości wykorzystywania  go  w łagodzeniu  objawów  fotostarzenia i usuwaniu różnych rodzajów przebarwień.

Celem  pracy  jest  ocena  możliwości  zmniejszenia  intensywności  przebarwień  po  zastosowaniu  kwasu  mlekowego 30% i 40% przy pH 2.8 oraz kwasu migdałowego 40% przy pH1.

 

Materiał i metodyocenapeel2
Badanie przeprowadzono u dwóch zdrowych kobiet w wieku 42 i 45 lat z przebarwieniami (ostuda polekowa oraz słoneczne plamy soczewicowate). Ostuda polekowa (melasma) powstała na  skutek  przyjmowania  hormonalnych  środków  antykoncepcyjnych,  natomiast  słoneczne  plamy  soczewicowate  (lentigo solaris)  są  związane  z ekspozycją  na  promienie  UV  lub powstają w wyniku procesu starzenia się skóry. Występujące u badanych kobiet zaburzenia barwnikowe skóry miały charakter zmian nabytych, a średni czas ich trwania wynosił 6 lat. Zaburzenia  pigmentacji  skóry  zlokalizowane  były  na  policzkach,  w obydwu  przypadkach  najbardziej  zauważalne  na  lewych. Na podstawie wywiadu stwierdzono, że kobiety biorące udział  w badaniu  wykorzystywały  ochronę  przeciwsłoneczną  wyłącznie  podczas  opalania.  Korzystały  także  wcześniej z zabiegów  rozjaśniających  przebarwienia  skóry,  takich  jak peeling  chemiczny  czy  peeling  mechaniczny  (mikrodermabrazja). Zabiegi te nie był y przeprowadzane w seriach. Badane charakteryzował y się ogólnie dobrym stanem zdrowia. Przed rozpoczęciem  zabiegów  oceniono  barwę  skóry  u badanych oraz zmierzono poziom melaniny w miejscu przebarwień. 


• Badania  aparaturowe  (mexametr)  –  ocenie  podlegał  poziom melaniny w miejscu przebarwienia – pomiary wykonywano w zbliżonych warunkach wilgotności i w temperaturze  około  200°C,  po  oczyszczeniu  i wysuszeniu skóry  osoby  badanej.  Pomiaru  poziomu  melaniny  dokonywano trzykrotnie: przed rozpoczęciem serii eksfoliacji, w trakcie  trwania  serii  (po  3.  zabiegu  w przypadku wykorzystania kwasu migdałowego, po 5. zabiegu z kwasem mlekowym) i po zakończeniu serii eksfoliacji

• Badanie  nawilżenia  skóry  –  w badaniu  tym  wykorzystano korneometr. Ocenie podlegał poziom wilgotności skóry twarzy (czoło, policzek, broda). Pomiary wykonywano w  pomieszczeniu zacienionym w  temperaturze około 20°C, względna wilgotność stała wynosiła 40-60%. Badane były bez makijażu, kremów, około 2 godzin po oczyszczeniu skóry twarzy (krem i puder zniekształcają wynik pomiaru).

• Ocena  subiektywna  –  badania  ankietowe.  Pierwsza  ankieta  była  elementem  wywiadu  kosmetologicznego  na temat przebarwień skóry. Dotyczyła czasu trwania przebarwień,  ewentualnych  przyczyn  ich  powstania,  lokalizacji  przebarwień,  ochrony  przeciwsłonecznej,  metod postępowania terapeutycznego i ich skuteczności. Druga ankieta związana była ściśle z przebiegiem samego badania, dotyczyła również subiektywnej oceny skuteczności działania stosowanych preparatów eksfoliacyjnych.

Przed  wykonaniem  każdego  zabiegu  wykluczono  obecność  na  skórze  zmian  ropnych  i wirusowych.  Przeprowadzono  wywiad  na  temat  występowania  nadwrażliwości na  składowe  preparatów.  Badane  zostały  poinformowane o konieczności nieużywania jakichkolwiek kosmetyków na skórę  twarzy  na  trzy  dni  przed  rozpoczęciem zabiegu, nie mogły również korzystać z kąpieli słonecznych oraz solarium. Kwasy aplikowano na całych powierzchniach twarzy.

U pierwszej badanej zastosowano kwas migda-łowy o stężeniu 40%, pH 1. Przeprowadzono serię 6  zabiegów,  2  razy  w tygodniu (zalecenie producenta), zaczynając aplikację od 1 minuty i sukcesywnie wydłużając czas zabiegu o 1 minutę.

Drugiej  badanej  zaaplikowano  kwas  mlekowy: 5 zabiegów 2 razy w tygodniu kwasem o stężeniu 30% i pH 2.8, następnie 5 zabiegów kwasem o stężeniu  40%  i pH  2.8,  również  2 razy w tygodniu, zaczynając aplikację kwasami od 1 minuty, sukcesywnie wydłużając czas zabiegu o 1 minutę (zalecenie producenta).

Pomiędzy zabiegami nie zalecano stosowania dodatkowych  preparatów  kosmetycznych  poza kremami  nawilżającymi  w przypadku przesuszenia  skóry.  Badane  przez  cały  okres  wykonywania  peelingów  i po  zakończeniu  serii  zabiegów stosowały kremy fotoprotekcyjne SPF (Sun Protection Factor) o stopniu ochrony 20 do 60.

Oceny  działania  preparatów  dokonywano również w oparciu o analizę zdjęć dermatoskopem wykonywanych przed zabiegiem i po zakoń-czeniu badań oraz subiektywną ocenę klientek. Uwzględniono liczbę przebarwień oraz zmniejszenie się intensywności ich nasilenia. Klientki dokonywały  subiektywnej  oceny  skuteczności zabiegów  według  skali:  ustąpienie  zmian,  czę-ściowe ustąpienie zmian, brak poprawy.

Korzystny efekt leczenia zarówno kwasem mlekowym, jak i migdałowym doprowadził do zmniejszenia  intensywności  przebarwień,  wygładzenia i poprawy kolorytu skóry. U badanych zaobserwowano  znaczną  poprawę  nawilżenia  skóry,  mającą znaczenie w polepszeniu  elastyczności  cer,  szczególnie zauważalną na czole, policzkach i brodzie.

U obu klientek zaobserwowano znaczne zmniejszenie intensywności  przebarwień.  Przeprowadzając  badanie kliniczne przy użyciu mexametru można stwierdzić znaczne zmniejszenie melaniny po zastosowaniu zarówno kwasu mlekowego, jak i migdałowego.

Po  zakończeniu  terapii  skóra  twarzy  klientek  była  lepiej nawilżona, gładsza. W subiektywnej ocenie badanych uzyskane efekty kliniczne również były zadowalające. Jedynym negatywnym efektem było dość ostre drażnienie skóry objawiające się szczypaniem i pieczeniem przy zastosowaniu kwasu mlekowego o stężeniu 40%.

 

ocenapeel3Omówienie
Promieniowanie  słoneczne  oprócz  pozytywnych  aspektów ma też działanie negatywne. Wpływa niekorzystnie zwłaszcza na skórę, doprowadzając do powstania rumienia, oparzeń słonecznych, a w konsekwencji do nowotworów. W skórze narażonej na działanie promieni słonecznych obserwuje się nadmierny rozrost warstwy rogowej, zaburzenia keratynizacji, przesuszenie skóry, osłabienie funkcji ochronnej.

Mechanizm  działania  kwasów  hydroksylowych  AHA  polega  na  wywieraniu wpływu  na  starzejącą  się  skórę,  w szczególności  na  warstwę  rogową,  na  modyfikację połączeń skórno-skórnych i nadmierne rogowacenie. AHA przyśpieszają usuwanie korneocytów, wpływając na pogrubienie ziarnistości w warstwie podstawnej, polepszają proces rozprowadzania melanosomów, które nie mają tendencji do sklejania się, oraz zmniejszają liczbę nietypowości komórkowych.

Eksfoliacja przy użyciu substancji chemicznych uważana była dotychczas za alternatywną formę terapii w przypadkach przebarwień skórnych. W związku ze zwiększonym ryzykiem dyschromii pozapalnych w większości przypadków przebarwień  istnieją  ograniczone  możliwości  stosowania  zabiegów  średnio głębokiej  oraz  głębokiej  eksfoliacji.  Zmiany  w postaci  przebarwień  stanowią zatem poważny problem kosmetyczny i terapeutyczny ze względu na ograniczone możliwości skutecznego leczenia. Etiopatogeneza zmian skórnych zwią-zanych z nieprawidłowościami zabarwienia skóry nie jest do końca znana.

Metody usuwania przebarwień skóry są różne. Bardzo duże zastosowanie znajdują peelingi chemiczne, mechaniczne, laseroterapia. Najlepsze efekty w leczeniu zmian pochodzenia barwnikowego uzyskuje się, łącząc różne metody.

Kwas  mlekowy  o stężeniu  30%  stosowano  jako  przygotowanie  skóry  przed wyższą eksfoliacją, gdyż skóra twarzy nie była wcześniej przygotowywana żadnymi środkami wybielającymi czy zakwaszającymi skórę. Po zastosowaniu tego stę-żenia kwasów skóra twarzy nie wykazała podrażnień skórnych. Kwas mlekowy o stężeniu 40% oprócz właściwości wybielających i nawilżających wykazał efekt uboczny  w postaci  pieczenia,  ściągania  i mrowienia  naskórkowego  utrzymują-cego się do 12 godzin [11]. Kwas migdałowy znalazł zastosowanie w zmniejszeniu intensywności  przebarwień  skóry.  Jego  właściwości  i tolerancja  również  przez osoby  ze  skórą  wrażliwą  sprawiły,  iż  stał  się  peelingiem  chemicznym  bardzo użytecznym w leczeniu przebarwień [8]. W przeprowadzonych badaniach stwierdzono znaczne zmniejszenie stopnia intensywności przebarwień. Eksfoliacja zarówno kwasem migdałowym, jak i mlekowym była bardzo dobrze znoszona przez badane. Nie zaobserwowano żadnych poważniejszych objawów ubocznych.

 

Wyniki

• Wykazano klinicznie korzystne efekty działania kwasu migdałowego oraz kwasu mlekowego.
•  Zmniejszenie intensywności przebarwień obserwowano zarówno w przypadku eksfoliacji kwasem migdałowym, jak i mlekowym.
•  Nastąpiła poprawa nawilżenia skóry już w trakcie trwania serii zabiegów (po 3. zabiegu w przypadku kwasu migdałowego, po 5. w przypadku kwasu mlekowego), nawilżenie wzrosło po zakończeniu serii w każdym analizowanym przypadku.
• Wyniki obserwacji klinicznych badaczy były zgodne z subiektywną oceną poprawy stanu skóry zgłaszaną przez objęte badaniem klientki.
•  Nie wykazano działań ubocznych w postaci podrażnień skóry. Zaobserwowane ściąganie, mrowienie, zaczerwienienie naskórka w przypadku eksfoliacji kwasem mlekowym było niewielkie i ustąpiło po 12 godzinach.

 

Literatura

1.  E. Lamer-Zarawska: Starzenie fizjologiczne a fotostarzenie się skóry, Kosmetologia Estetyczna, 3, 2013, 155-157.
2.  D. Cerimele, L. Celleno, F. Serri: Physiological changes in aging skin, Br.J. Dermatol, 1990, 122, 13-20.
3.  G. Stuttgen, A. Ott:Senescence in the skin, Br. J. Dermatol, 1990, 122, 43-48.
4.  B.A. Gilchrest: Skin and Aging Processes, Boca Ration, FL:CRS Press, 1984.
5.  M. Berneburg, H. Plettenberg, J. Krutmann:Phtoaging of human skin, Photodermatol. Photoimmunol Photomed, 2000, 16, 239-244.
6.  J. Harold Brody pod red. W. Placek: Peelingi i resurfacing skóry, wyd. Czelej, 2001, 75-84.
7.  B.L.  Edison,  B.A.  Green: Porównanie  przeciwstarzeniowego  działania  wielohydroksykwasów i alfa–hydroksykwasów, Dermatologia Estetyczna, 6, 2004, 341-345.
8.  G. Broniarczyk-Dyła, E. Fornalczyk-Wachowska: Możliwości zmniejszenia intensywności przebarwień skóry twarzy po zastosowaniu zmodyfikowanych peelingów z kwasem migdałowym, Dermatologia Estetyczna, 2, 2007, 99-103.
9.  H. Wolska: Przebarwienia skóry i ich leczenie, Dermatologia Estetyczna, 7, 2000, 64-75.
10.  G. Broniarczyk-Dyła, A. Wawrzycka, A. Grzybowska-Szczepaniak: Melazma i inne zaburzenia barwnikowe występujące na skórze twarzy, Medipress, 1, 2002, 10-20.
11.  H. Bojarowicz, V. Tomaszewicz: Właściwości i zastosowanie alfa-hydroksykwasów, Polish Journal of Cosmetology, 2, 2004, 64-69

Kliknij w link aby dowiedzieć się więcej:

Kosmetologia Estetyczna / 1/ 2014 / vol. 3

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


 

 

Oceń ten artykuł
(3 głosów)